cementownia Frauendorf i Silesia aktualizacja 17 grudnia 2006

ZOBACZ

ZOBACZ

ZOBACZ



Opole cementem stało. Dzisiaj mało kto o tym pamięta. Dlatego, aby stan ten poprawić zapraszam na kolejną wędrówkę po opolskich cementowniach :-)

Cementownia Frauendorf

Frauendorf to przedwojenna nazwa Wróblina. Stąd zapewne wynika nazwa cementowni. Ostatnim właścicielem cementowni Frauendorf był niemiecki przedsiębiorca o nazwisku Ekbert. Produkcja cementu prowadzona była praktycznie do ostatnich dni działań wojennych na tym terenie. Jest to chyba jedyna opolska cementownia której infrastruktura w stanie nie naruszonym zachowała się w dobrym stanie do dnia dzisiejszego.

Cementownia Frauendorf została uruchomiona w roku 1908. Przyczynił się do tego ogromny popyt na cement w tamtym okresie. W 1936 roku została włączona do "Stowarzyszenia Aukcyjnego Przemysłu Cementu Portlandzkiego Śląska". W tym samym roku cementownia osiągnąła zdolność produkcyjną wynoszącą 105 tys. ton cementu rocznie. Cementownia posiadała trzy piece obrotowe na metodę suchą, młyny surowca, młyny cementu, dwa kominy, silos cementu zaś podzielono na 12 grodzi po 200 ton każdy. Usytuowanie cementowni Frauendorf jak i innych opolskich cementowni było bardzo korzystne. Z jednej strony swobodny dostęp do surowca, a z drugiej dostęp do rzeki Odry i węzła kolejowego Opole - Wrocław. Do eksportu cementu wykorzystywano bardzo często drogę wodną. W tym celu port rzeczny we Wróblinie z cementownią Frauendorf połączono torami kolejowymi którymi transportowano cement wprost na barki. To właśnie m.in. z tego cementu została wybudowana w okresie międzywojennym słynna betonowa autostrada łącząca Gliwice ze Zgorzelcem, popularna "betonówka" !!

Wkroczenie Rosjan na teren cementowni w 1945 roku oznaczał faktyczny jej koniec. Rosjanie niemieckie fabryki traktowli jako "trofiejne" i przystępowali do ich demontażu. Za każdym razem proces ten przebiegał bardzo dramatycznie. W przypadku cementowni Frauendorf radzieckie czołgi zaprzęgnięte w stalowe liny wyrywały piece, młyny oraz inne większe urządzenia z fundamentów. Do dnia dzisiejszego w ścianach cementowni widać ogromne wyrwy przez które urządzenia te dosłownie "wyjeżdżały" na zewnątrz. Maszyny które Rosjanie nie zdążyli zabrać ze sobą zakopali w ogromnym dole tuż za płotem cementowni. Tkwią tam do dziś. Prawdopodobnie dlatego, aby nie trafiły w ręce polskiej administracji.

Po wojnie stopień dewastacji zakładu był tak ogromny, że nie opłacała się jego odbudowa. Urządzenia które ocalały zasiliły inne opolskie cementownie między innymi Nową Wieś oraz później Odrę. Należy tu pochwalić działania pracowników zakładu którzy aby uchronić choć ich część przed grabieżą pochowali je aby przetrwały do "lepszych czasów". Zupełnie przypadkiem ocalała kolejka z wagonikami oraz łamacz, ale tylko dlatego, że znajdowała się w zalanym wodą kamieniołomie. Wagoniki trafiły do cementowni Odra. W latach pięćdziesiątych XX wieku uruchomiono tu PGR, prowadzono hodowlę świń. W latach następnych silos cementu oraz hale produkcyjne przerobiono na magazyny zbożowe. Był to okres rządu Gomułki w którym "każdy kłos był na wagę złota". Obecnie cementownia należy do przedsiębiorstwa Polskie Młyny z siedzibą w Nysie.

Jako ciekawostkę podam fakt, że trzydzieści lat po wojnie do Wróblina przyjechał wraz z rodziną syn (wtedy 57 lat) ostatniego właściciela cementowni Frauendorf. Była to podróż sentymentalna. Starzy okoliczni mieszkańcy pamiętają ją bardzo dobrze.

Cementownia Silesia

Silesia i Frauendorf to dwie bliźniacze cementownie. Zostały wybudowane na podstawie tego samego projektu technicznego. Wskazuje na to wiele przesłanek np. ta sama ilość kominów i ich rozmieszczenie, identyczny silos cementu, ta sama wielkość i budowa hal produkcyjnych, ta sama ilość pieców obrotowych (po 3). Nie bez znaczenia jest także niewielki odstęp ich budowy (2 lata) oraz odległość (2 km) co może sugerować na jeden wspólny kapitał rozruchowy. Być może nawet należały do tego samego właściciela. Ale jak na razie są to tylko moje spekulacje.

O cementowni Silesia wiem natomiast niewiele. Pozostaje ona dla mnie tajemniczym miejscem. Może z czasem to się zmieni ? Cementownia Silesia została uruchomiona w roku 1906, równo 100 lat temu !! W 1936 roku zdolność produkcyjna wynosiła 52 tyś ton cementu rocznie przy wykorzystaniu trzech pieców obrotowych. Silesię spotkał podobny los jak cementownię Frauendorf. Ze względu na duży stopień dewastacji zakładu po II wojnie światowej nie został on uruchomiony. Powstały tu magazyny zbożowe. Dzisiaj teren ten można wydzierżawić. W okresie letnim funkcjonuje w pobliskim kamieniołomie miejskie kąpielisko, bardzo popularne miejsce wypoczynku mieszkańców Opola.